فرایند آج زنی ( Knurling Process ) در صنعت جهت ایجاد برجستگی و فرورفته گی بر سطوح مختلف گرد یا تخت انجام می گردد دلیل این عملیات افزایش اصطکاک در سطوح است که باعث می شود دست براحتی قطعه مورد نظر را بگیرد وچرخش قطعه ساده تر صورت گیرد. عملیات آج زنی با دستگاه تراش و با قرقره مخصوص انجام می گردد. انتخاب نوع آج روی سطح قطعه با توجه به طول، قطر و جنس قطعه انجام می شود بظور کلی بدون در نظر گرفتن جنس قطعه کار در برای مقاطع استوانه ای شکل اگر قطر قطعه ۸ میلی متر و طول آن مناسب باشد ارتفاع برجستگی t=0.5 می لیمتر در نظر گرفته می شود که طبق استاندارد برای قطرهای مختلف مقدار t معرفی می شود. شکل آج نیز متفاوت است. آج مستقیم دارای دندانه هایی است که کاملا به موازات محور قرقره و روی محیط خارجی آن قرار گرفته است. آج مایل ، آج مقعر، آج محدب از دیگر اشکال آج هستند.
نمایش آج در نقشه مهندسی به صورت زیر است.
و نحوه معرفی یک آج استاندارد خاص به شکل زیر است.
شکل زیر مثال دیگر از نمایش مشخصات آج روی سطح یک شفت در نقشه است.
برای ایجاد و نمایش آج در نرم افزار اتودسک اینونتور از دو سبک می توان استفاده کرد. سبک اول که در این پست از پست های آموزشی انجمن اینونتور ایران آمده است با ایجاد آج به صورت نمایشی یا شماتیک روی سطوح آشنا می شویم. در پست بعدی آموزش آج زنی در نرم افزار Autodesk Inventor با روش آج زنی در محیط Part و با ابزارهای Emboss و Pattern می پردازیم. تفاوت بین سبک شماتیک و واقعی آج زنی در نرم افزار اینونتور همچون ایجاد رزوه به صورت نمایشی و واقعی است در سبک شماتیک متریال از قطعه کاسته نمی شود ولی در سبک واقعی مواد و متریال از قطعه کم می گردد. فرایند آج زنی روی قسمتی از سطح استوانه در نرم افزار Autodesk Inventor در مثال زیر نشان داده شده است.
در مثال زیر یک استوانه نشان داده شده است که تا ارتفاع ۳۰ میلی متر آن را آج زنی می کنیم. ابتدا سطحی که باید آج زده شود را به کمک ابزار Split از سطح کلی جدا می کنیم. قرار است این سطح با فرایند آج زنی با آج ۴۵ درجه در نقشه مشخص گردد. در قسمت بعدی با انتخاب سطح مشخص شده و ابزار Adjust مشخصه آج را به آن سطح نسبت می دهیم برای این کار از رنگ knurled 45 استفاده می کنیم و همچنین آنرا ویرایش می کنیم. با این عملیات سطح تعیین شده به صورت سطح آج زده شده نمایش داده می شود.
در ادامه باید در محیط نقشه نوع و مشخصه آج را به کمک هاشور در نقشه قطعه تعریف کنیم.
